Recensie: Een nacht in de Efteling (4 sterren)

Op zondagmiddag 22 december ging de nieuwe voorstelling Een nacht in de Efteling in première in Schouwburg Tilburg. De cast van de voorstelling van het Pretpakhuis in samenwerking met de Efteling bestaat uit Patrick Martens, Zjon Smaal, Cathalijne de Sonnaville, Suzanna Pleiter, Lars Vaessen en Bente Bo Stoelwinder.

Verhaal

Wat gebeurt er als de zusjes Julia en Sophie op zoek gaan naar de waarheid tussen fantasie en werkelijkheid? Tijdens een nachtelijk avontuur ontmoeten zij Roodkapje, of beter gezegd 'Roodkap', want Roodkapje is alles behalve klein en schattig gebleven. Ze is haar 'je' / identiteit kwijt en verandert in een grote harige man. Via Roodkap belanden Julia en Sophie achter de poorten van de Efteling waar nog meer vreemde zaken aan de hand zijn. Het lijkt wel alsof alles op zijn kop staat en dat niets meer klopt. De Fakir kan niet meer op zijn tapijt vliegen, omdat hij hoogtevrees heeft gekregen. De klokken van Frau Schmetterling lopen niet meer, omdat de muizen denken dat ze een olifant zijn. Holle Bolle Gijs is kwijt wat er nou precies op papier rijmt. En wat als deze Eftelingbewoners zich in de talkshow van Eva 3nek moeten komen verantwoorden?

De voorstelling slaagt erin om het Efteling-gevoel tot leven te brengen met een verrassende knipoog. Bekende sprookjesfiguren en attracties komen voorbij, maar -en dit maakt het extra leuk- ook minder voor de hand liggende karakters zoals een Laaf, de Pieckse muisjes, een heraut en de geesten uit Danse Macabre hebben een plekje in de spotlights gekregen in de voorstelling. Zelfs de toverketel van de heks, een klassieker uit de Eftelinggeschiedenis (Het sprookjesmysterie van 2009), en de pop van Roodkapje uit de Sprookjesboomshow / 'Efteling-musical - Een Gi-ga-gantisch avontuur!' maken een comeback. Deze herkenbare details maken de voorstelling een feest van herkenbaarheid voor fans van het park.

De aandacht voor Efteling-details is overal terug te vinden. Zo is de kleding van de Heks geïnspireerd op een originele tekening van Anton Pieck (Op de achterzijde van het boek 'Sprookjes van de Efteling door Martine Bijl en Anton Pieck'). Ook de zusjes Julia en Sophie hebben een subtiele knipoog naar Max en Moritz. In eerste instantie in de kleurstelling van hun outfits, die ook de twee bijlhamels uit de Efteling dragen (Max / Sophie: Blauw/bruin, Moritz / Julia: Groen). Maar ook de parallellen met het schoolhoofd dat Julia en Sophie achternazit, zijn een leuke parallel met Frau Schmetterling en Max en Moritz.

Ook is er goed gelet op waarheidsgetrouwheid ten opzichte van het park. Zo komt in de voorstelling een standbeeld van Anton Pieck tot leven. Omdat de Efteling geen verheerlijking nastreeft, staat het beeld in het echte park niet. In de voorstelling is daar slim op ingespeeld door tussen neus en lippen door te melden dat het standbeeld zo bijzonder is dat ze hem alleen 's nachts neerzetten, voor de veiligheid. Vandaar dat je hem overdag nooit ziet.

Een bijzonder creatieve vondst is de achtervolgingsscène in de achtbanen van de Efteling, waarbij de nachtwaker Sophie en Julia op de hielen zit. Door gebruik te maken van schermen op de ruggen van de karakters, waande je in een heuze, speelse, bijna Scooby Doo-achtige achtervolging, waardoor ook de achtbanen hun weg in de voorstellen hebben weten te vinden.

De voorstelling lijkt ook subtiele parallellen met The Wizard of Oz te bevatten. Net zoals Dorothy in Oz bekende gezichten uit haar echte wereld tegenkomt in nieuwe gedaantes, zien we in 'Een nacht in de Efteling' een vergelijkbare opzet. Anton, de vader van Sophie en Julia, wordt Anton Pieck, Roodkapje lijkt verdacht veel op de assistent van het schoolhoofd en Frau Schmetterling is de Efteling-variant van het schoolhoofd van Julia en Sophie. Het decor versterkt deze verwijzing: De grijze, zwart-witte tinten van de echte wereld maken plaats voor kleur in het typisch Pieckse kleurenpallet zodra de twee zusjes in de wereld van de Efteling terechtkomen. Zoals we dit ook in de filmklassieker uit 1939 zien: Zwart-wit beelden in de echte wereld, technicolor beelden in de magische wereld.

Humor vormt een belangrijke pijler van de voorstelling en biedt voor ieder wat wils. Voor kinderen zijn er hilarische momenten, zoals het scheetkussenorgel – een speelse verwijzing naar het exemplaar in de wachtrij van Max en Moritz – in een uitbundige scène waarin kinderen en hun ouders worden uitgenodigd om scheetgeluidjes te maken ten behoeve van het verhaal (We verklappen hier niet waarom). Voor volwassenen steekt de voorstelling bijvoorbeeld op een ludieke manier de draak met de woke- en cancelcultuur. Wat gebeurt er als Klein Duimpje graag Groot Middelvingertje wil worden en Sneeuwwitje niet langer meer wit wil zijn?

Alle acteurs brachten een aanstekelijke energie en zichtbaar plezier in het spelen van de uiteenlopende personages. Er werd moeiteloos geschakeld tussen de verschillende sprookjesfiguren waardoor er telkens weer duidelijk een ander personage op het toneel stond. Zo wist Cathalijne de Sonnaville je meermaals te laten vergeten dat je bij haar verschillende karakters eigenlijk naar dezelfde actrice keek. Zjon Smaal had vaak de lachers op zijn hand als hij bijvoorbeeld als Roodkap met z'n mandje weer het toneel over huppelde.

Opvallend is de imitatie van Eva Jinek door Lars Vaessen, die bijzonder knap en grappig gedaan is. Bente Bo Stoelwinder en Suzanna Pleiter hebben een overtuigende onderlinge zussenchemie en zetten twee leuke, energieke karakters neer waar veel kinderen zich aan kunnen relateren. Dat alles omlijst door de warme, toegankelijke persoonlijkheid van Patrick Martens, die je letterlijk en figuurlijk in een vaderlijke rol aan de hand door het avontuur meeneemt en bovendien zeer adrem op de reacties uit het publiek in wist te spelen tijdens de publieksparticipatiemomenten. Een team van acteurs die samen als enthousiaste groep deze voorstelling erg sterk neerzetten.

Ook de muziek in de voorstelling was typisch Eftelings. Betoverend, sfeervol en helemaal passend bij de wereld vol wonderen. Geen wonder ook, want naast de bekende Efteling melodiën uit het park, was alle muziek van deze voorstelling in handen van niemand minder dan de vaste huiscomponist René Merkelbach. Hij weet natuurlijk als geen ander hoe hij de magie van de Efteling in klanken moet vangen.

De voorstelling neemt je volledig mee naar een andere wereld, net zoals de Efteling dat ook doet. Dit wordt aangevuld door interactie met het publiek, die goed gedoseerd is. Het is een voorstelling waar ook de kenner details in kan vinden, die duiden op goede research. Tussen de komische situaties en verhaallijnen door, voel je de lol van het maken en liefde en eerbied voor het park, die de makers en schrijver/regisseur John van Eerd hebben.

Het resultaat is een voorstelling die zowel trouw blijft aan de Efteling als verrassend en vernieuwend aanvoelt. Het is een voorstelling waarmee de Efteling breekt met haar theatertraditie, waarin ze voornamelijk op prachtige wijze sprookjes en wonderschone verhalen vertelt, maar bewijst dat zij ook in dit genre een bijzonder amuserende voorstelling voor de hele familie (van kinderen tot en met opa en oma) kunnen maken, die in zijn categorie de Efteling ook schatwaardig blijft.

Een nacht in de Efteling is dan ook een bijzonder leuke aanrader voor het gehele gezin. Een komisch 'nachtje' Efteling, maar dan gewoon bij jou in een theater om de hoek.